সূচীপত্র

প্রথম অধ্যায়               ৯
(ক) পৰৱৰ্তী মোগল শাসন কালচোৱাৰ ৰাজনৈতিক পৰিস্থিতি আৰু আঞ্চলিক শক্তিসমূহৰ উন্মেষ
(খ) ভাৰতবৰ্ষত ইউৰোপীয় বাণিজ্যিক গোটসমূহ: পর্তুগীজ, ডাচ বা ওলণ্ডাচ, ব্রিটিছ আৰু ফৰাচীসকল
(গ) পলাচী আৰু বাক্সাৰ যুদ্ধ ভাৰতবৰ্ষত ব্ৰিটিছ শাসনৰ প্ৰতিষ্ঠা
(ঘ) ৰবাৰ্ট ক্লাইব আৰু বংগত দ্বৈত শাসন ব্যৱস্থা
দ্বিতীয় অধ্যায়                      ৫৭
ক) ৱাৰেণ হেষ্টিংছ আৰু লৰ্ড কৰ্ণৱালিছৰ সময়ত ব্ৰিটিছ সাম্ৰাজ্যৰ ব্যাপ্তি আৰু দৃঢ়ীকৰণ
খ) মাৰাঠাসকল আৰু মহীশূৰৰ লগত ব্ৰিটিছৰ সম্পৰ্ক
গ) লর্ড বেলছলী আৰু বশ্যতামূলক মিত্রতা নীতি
ঘ) লর্ড হেষ্টিংছ আৰু ভাৰতীয় ৰাজ্যসমূহৰ লগত সম্পৰ্ক 

তৃতীয় অধ্যায়                ৮৯
ক) ৰণজিৎ সিঙৰ তত্ত্বাৱধানত শিখ শক্তিৰ উত্থান আৰু বিস্তৃতি, পঞ্জাৱত ব্রিটিছ অধিগ্রহণ
খ) লর্ড ডেলহাউচি আৰু তেওঁৰ সম্প্ৰসাৰণবাদী নীতি- স্বত্ব বিলোপ নীতি
গ) আফগানিস্তান আৰু ব্ৰহ্মদেশৰ বিৰুদ্ধে হোৱা যুদ্ধসমূহ (ব্রিটিছ সীমান্ত নীতি)
ঘ) ঔপনিৱেশিক ৰাজ্য আৰু পৰিচালনা নীতিসমূহ: সৈন্য, আৰক্ষী, আইন ব্যৱস্থা 

চতুর্থ অধ্যায়                 ১২৫
(ক) ১৮৫৭ খ্রীষ্টাব্দৰ বিদ্ৰোহ: কাৰণ, গতিধাৰা আৰু ফলাফল, ভাৰত চৰকাৰ আইন ১৮৫৮ খ্রীষ্টাব্দ
(খ) ভাৰতবৰ্ষত জাতীয় জাগৰণৰ বিকাশ আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ স্থাপন
(গ) লর্ড কার্জন আৰু বংগ ভংগ; ভাৰতবৰ্ষত স্বদেশী আন্দোলন, মুছলিম লীগ, বৈপ্লবিক উগ্রপন্থা
পঞ্চম অধ্যায়                ২১৫
(ক) ভাৰতৰ ৰাজনীতিত মহাত্মা গান্ধীৰ প্ৰৱেশ- খিলাফৎ আৰু অসহযোগ আন্দোলন, আইন অমান্য আন্দোলন
(খ) বাওঁপন্থী আন্দোলন, মুছলিম লীগ আৰু ভাৰতবৰ্ষত সাম্প্রদায়িক ৰাজনীতি
(গ) ভাৰত ত্যাগ আন্দোলন, আজাদ হিন্দ ফৌজ আৰু ভাৰতবৰ্ষৰ ভাগবটোৱাৰা